Zachte lente van 2022 verliep droog en uitzonderlijk zonnig

Opvallend in de lente was het grote aantal mooi-weerdagen. Dat zijn dagen waarop het warmer dan normaal is, de zon minstens de helft van het aantal mogelijke uren schijnt en het droog is. In De Bilt kwamen de afgelopen lente 32 van dat soort dagen voor, tegen 20 normaal. Dit is goed voor een derde plaats (samen met de lente van 2011) en na de lentes van 2020 (die tot 33 mooi-weerdagen kwam) en 2007. Toen konden we zelfs 37 mooi-weerdagen optekenen. Maart telde recordveel mooi-weerdagen en ook in april lag het aantal boven de norm. Mei bleef juist wat achter tegenover de normaal.

Ondanks het mooie en het warme weer viel het aantal warme en zomerse dagen in De Bilt tegen. Op 15 dagen kwam de temperatuur boven 20 graden uit tegen 16 dagen normaal. Het landelijke hoofdstation noteerde maar 2 zomerse dagen en dat waren er zelfs 2 minder dan normaal. Tot een tropische dag kwam het niet. In het zuiden van het land werden hier en daar 20 warme en 8 zomerse dagen aangetekend. Hier kwam het wel tot een tropische dag. Maastricht had daarbij met 31,3 graden op 19 mei de hoogste temperatuur en een dag eerder was het in Arcen tropisch warm.

Door de droogte kon het in de nachten gemakkelijk afkoelen tot onder het vriespunt. In De Bilt vroor het 14 keer tegen 12 nachten normaal. In Drenthe vroor het maar liefst 25 nachten. Ook was de lente rustig met een gemiddelde windsnelheid van 15,5 km/u tegen 16,9 km/u normaal was het de op 5 na rustigste lente sinds het begin van de windmetingen in 1906. In 2014 was de lente voor het laatst rustiger (nummer 2, na 1918).

Maart was ongekend stabiel

Het is in Nederland maar zelden voorgekomen dat een maand zo stabiel, zonnig en droog is verlopen als de afgelopen maartmaand. Verscheidene records gingen eraan. Met landelijk gemiddeld 245 zonuren tegen 146 normaal was het veruit de zonnigste maart ooit. Het oude record was 208 uren zon in 2014. Op maar liefst 19 dagen scheen de zon vrijwel de hele dag in De Bilt, een all-time maandrecord. Het oude record was 16 zonnige dagen in augustus 1947 en april 2020. Verder viel landelijk gemiddeld 9,3 mm regen tegen 56 mm normaal. Het oude record was 9,5 mm in 1929. In Herwen en Leende viel 0,3 mm, een nieuw landelijk droogterecord voor maart!

Niet eerder ook is een zonrecord met zoveel afstand verbroken, want afgelopen maart was 37 uur zonniger dan het oude record uit 2014. De zon scheen maar liefst 73% van de tijd, normaal is dit 38% van de tijd. Een uniek record. Omdat het zo helder was, kon het in de nachten toch gemakkelijk afkoelen tot beneden het vriespunt. Op 24 dagen vroor het ergens in ons land. En de maand bracht nog meer records, nooit eerder steeg de luchtdruk zo hoog en de luchtvochtigheid was juist nog nooit zo laag geweest gemiddeld over de maand. De temperatuur kwam bijna één graad boven normaal uit. De nacht van 7 maart verliep opvallend koud met in Deelen -6,6 graden op de thermometer.

Sneeuwverrassing op 1 april

Met een gemiddelde temperatuur van 9,3 graden tegen 9,9 graden normaal was april een frisse lentemaand. Dat was dan wel voor onze huidige maatstaven. Dertig jaar geleden werd een aprilmaand als die van dit jaar nog als opvallend warm ervaren, toen de normaal 8,0 graden was! Gemiddeld over het land scheen de zon 229 uren tegen 196 normaal en dat leverde zowaar een top-10 notering op. Met landelijk gemiddeld circa 53 mm tegen 41 normaal was april vrij nat. Vrijwel alle neerslag viel in de eerste 10 dagen en deze periode was sinds 1994 niet zo nat geweest.

Heel bijzonder was de sneeuwsituatie op 1 april. Met een ijskoude noordoostelijke stroming werd lucht vanuit de poolstreken aangevoerd. Daardoor ging in de nacht van 1 april neerslag over in sneeuw, die bleef liggen tot diep in de middag. Op veel plekken viel 1 tot 8 cm. De Bilt noteerde met 2 cm voor het eerst sinds 1978 weer een officieel gesloten sneeuwdek in april! Op de hoge Veluwe werden uitschieters gemeten van 17 cm. Alleen in 1978 werd lokaal nog een dikker sneeuwdek gemeten. Op de hoogste top van de Veluwe bleef de sneeuw tot 5 april liggen. Uiteindelijk viel in maart op 3 dagen ergens in ons land sneeuw en in april 4 keer. Dit maakt het totaal op slechts 7 dagen tegen 9 dagen normaal. Vorig jaar viel op 14 dagen sneeuw in de lente. Dertig jaar geleden was de normaal nog 18 sneeuwdagen, het aantal sneeuwdagen neemt dus fors af in de lente.

Voor het eerst in 2 jaar tijd weer kouderecords

Bijzonder was ook het landelijke kouderecord dat werd gemeten op 1 april. In Maastricht werd het niet warmer dan 1,8 graden! Het oude kouderecord was 2,5 graden, gemeten in Eelde in 1963. Na 15 mei 2020 was het nooit meer tot een landelijk kouderecord gekomen. Op 3 april volgde opnieuw een landelijk kouderecord, nu voor de minimumtemperatuur. In Deelen daalde het kwik tot -6,3 graden tegen -5,5 graden in Winterswijk in 1909. De vorst bezorgde fruittelers slapeloze nachten.

Droge, zonnige en warme mei

De meimaand is in Nederland warm, droog en zeer zonnig verlopen. Met een gemiddelde temperatuur van in De Bilt 14,0 graden was mei warmer dan de norm van 13,4 graden.

Het aantal warme dagen met een temperatuur boven 20 graden bedroeg in De Bilt 14, tegen 11 normaal. Op 2 dagen kwam het kwik boven 25 graden uit, tegen 4 normaal. Een tropische dag werd op het landelijke hoofdstation niet gemeten. In het zuiden waren er wel tropische dagen en in Maastricht werden maar liefst 8 zomerse dagen gemeten. De hoogste temperatuur werd daar op 19 mei bereikt, toen het kwik er tot 31,3 graden steeg. Niet eerder was het zo warm op 19 mei in ons land. Het oude record was 30,4 graden, gemeten op weerstation Twenthe in 1954. Een dag eerder noteerde Arcen de eerste lokale tropische dag van het jaar met 30,2 graden. Ook deze dag was niet eerder zo heet in ons land, het oude record was 27,9 graden, gemeten in Maastricht in 1918.

Koude duinpannen

Naast hete dagen kende ons land ook frisse nachten in mei. In Leeuwarden vroor het 3 keer en tot aan het eind van de maand kwam het kwik aan de grond op vorstgevoelige plekken onder het vriespunt uit.

Opvallend was de zeer lage temperatuur die vrieskoujagers Karel Holvoet en Pieter Bliek in de vroege ochtend van 1 mei in een duinpan bij Castricum maten. Het kwik daalde er tot -8,4 graden, veel lager dan de officiële kouderecords die voor de start van mei gelden. Van duinpannen is bekend dat ze onder rustige en heldere omstandigheden bijzondere microklimaatjes herbergen waarin het zeer koud kan worden. In de nacht van 4 mei vroor het in een duinpan bij Egmond aan Zee nog eens 7,9 graden.

Zonnig en grote verschillen in neerslag

Met 257 uur zon was de maand zonniger dan normaal (225 uur) en er viel ook minder neerslag dan gemiddeld met 47 mm tegen 56 mm normaal. De regionale verschillen waren groot. Zo was mei in een strook van het westen van Brabant via Utrecht en Flevoland naar de drie noordelijke provincies zelfs relatief nat. Daar viel tussen 50 en 80 millimeter regen. In de kustprovincies en in het oosten verliep de maand een stuk droger, in Limburg, Zeeland en de Achterhoek viel lokaal minder dan 25 mm. Het neerslagtekort is in deze regio’s opgelopen tot lokaal 120 mm.

Opvallend in mei waren het zware onweer van donderdag 19 mei en de tornado, die een dag later in het midden van Zuid-Limburg in een strook van Beek naar Schinnen grote schade veroorzaakte.