Groeiseizoen 2022 in top-5 droogste sinds begin metingen

Er viel afgelopen zomerhalfjaar relatief weinig regen, gemiddeld over het land ongeveer 376 mm tegen 411 mm normaal. Daarbij moet wel worden gezegd dat een groot deel van de neerslag (140 mm) in september is gevallen. Maar ook april en juni waren natter dan gebruikelijk. Toch kon het neerslagtekort met name deze zomer razendsnel oplopen en dat kwam door de extreem grote hoeveelheid verdamping. Vanaf 1 april is door het vaak zonnige weer maar liefst 562 mm vocht verdampt in ons land. De top-3 wordt gevold door 561 mm verdamping in 2018 en 549 mm in 2020. Pas op een 4e plek vinden we een jaar uit de vorige eeuw, namelijk 1947 met 545 mm verdamping.

Groeiseizoen begon zonder neerslagtekort

April begon koud en nat. Na een zonnige, droge en warme maartmaand sloeg het weer helemaal om en was van een neerslagtekort geen sprake. De eerste tien dagen van de maand waren zelfs sinds 1994 niet zo nat verlopen. Op de Veluwe viel zoveel regen, dat zelfs sprake was van een neerslagoverschot. De bodem was verzadigd en water werd via sloten en beken afgevoerd.

De tweede helft van april en de hele maand mei verliepen een stuk droger en opvallend zonnig. Het neerslagtekort begon snel op te lopen tot ruim 100 mm. In de meimaand hoorden we zelfs bij de 5% droogste jaren.

Juni verliep wisselvalliger, waardoor het neerslagtekort zelfs eventjes onder de 100 millimeter dook en dat was bijna normaal voor de tijd van het jaar. Gemiddeld is er in juni namelijk een tekort van ongeveer 80 mm. Wel was het een zeer zonnige maand, zelfs de op 3 na zonnigste! Daardoor kon het neerslagtekort later in de maand opnieuw snel oplopen.

Hoogzomer extreem warm, droog en zonnig

In juli en vooral augustus barstte de zomer los. Er werden meerdere warmterecords verbroken en de zon scheen uitzonderlijk veel. Juli verliep in het verleden slechts 4 keer nog zonniger en augustus was de op één na zonnigste. Ook eindigen beide maanden in de top-10 droogste. De combinatie van zonnig, droog en heet weer zorgt voor veel verdamping. Zeker tijdens de hittegolf in augustus. Eind juli hoort het groeiseizoen van 2022 opnieuw bij de 5% droogste jaren en dit blijft zo tot half september.

Op 5 september is het neerslagtekort opgelopen tot 318 mm. Als we naar de periode van het groeiseizoen kijken (april tot en met september) dan was het maximale landelijke neerslagtekort in deze periode sinds 1901 slechts 4 keer nóg groter. In 1921 werd een neerslagtekort van 326 mm bereikt, in 1911 was dit 332 mm, in 1959 was dit 355 mm en het record staat op 1976 met 362 mm. Het groeiseizoen van 2018 staat overigens op een 6e plek met 308 mm.

Oosten, zuidoosten en zuidwesten neerslagtekort 350-400 mm

Deze zomer waren er grote verschillen in het land en dat komt vooral door de natte junimaand in een strook van Midden-Brabant via Utrecht en Flevoland naar Friesland en Groningen. In deze gebieden zag de natuur er de hele zomer nog frisgroen uit en was van extreme droogte geen sprake.

Dit geldt niet voor de rest van het land. In Twente, de Achterhoek, Limburg, Zeeland en delen van Brabant, Zuid- en Noord-Holland was het extreem droog en zag de natuur er dor en uitgedroogd uit. Het neerslagtekort lag hier begin september tussen 350 en 400 mm. Veel (jonge) bomen legden het loodje, zeker in het oosten, waar het in 2018, 2019 en 2020 ook al uitzonderlijk droog was. In Winterswijk was het maximale neerslagtekort 370 mm. Weerstation Twenthe kwam zelfs op 382 mm tekort uit.

Nog grotere tekorten werden bereikt in het zuidwesten. Vlissingen bereikte een neerslagtekort van 387 mm en Kerkwerve kwam op 389 mm uit. Hoek van Holland was het droogste weerstation met een neerslagtekort van 397 mm. Mogelijk was het langs de westkust van Zeeland lokaal nog iets droger, maar het kan nog een stuk extremer. In 2020 bereikte Arcen een neerslagtekort van 426 mm. In 2018 kwam Ell nog iets hoger uit met 436 mm. In 1976 haalde Kerkwerve een neerslagtekort van 438 mm en 1959 steekt daar met kop en schouder bovenuit. Ter Apel had toen een neerslagtekort van maar liefst 450 mm! Dit jaar staat Hoek van Holland met bijna 400 mm op een 5e plek wat betreft de grootste neerslagtekorten ooit gemeten in ons land.

Groeiseizoen eindigt alleen in het oosten met extreem neerslagtekort

Na 5 september viel er flink wat neerslag, gemiddeld over het land ongeveer 140 mm. Het neerslagtekort is flink afgenomen en daalde in de loop van september van 318 naar 222 millimeter. Op dit moment is alleen in Twente en de Achterhoek nog sprake van een extreem neerslagtekort van ruim 300 mm.

In sommige jaren werd de droogte na september nóg erger

Door het wisselvallige weer zal de droogte snel afnemen dit jaar. Dat was in het verleden wel eens anders. Zo steeg het neerslagtekort in 2018 na september nog wat verder van 308 naar 319 mm en dat is 1 mm hoger dan het maximale tekort van dit jaar. Ook in 1921 steeg het neerslagtekort na het groeiseizoen nog verder, van 326 mm naar 346 mm. Tot slot gebeurde dit ook in 1959. Tijdens het groeiseizoen was het neerslagtekort maximaal 355 mm, een tweede plek. Na het groeiseizoen werd 1976 alsnog van de troon gestoten met een tekort van 381 mm. Dit is tot op de dag van vandaag nog steeds het maximale landelijke neerslagtekort.

Natuurlijk zijn er ook jaren waarbij er vrijwel de hele tijd amper een neerslagtekort is geweest. In de top-10 vinden we 2000 op een tiende plek met hooguit 78 mm tekort. 2012 staat zelfs op een vierde plek met een maximaal neerslagtekort van slechts 60 mm. In 1968 was het maximale neerslagtekort niet groter dan 53 mm, een record. Daarna volgen 1972 met 54 mm en 1965 met 57 mm.